موموکو

خط زن

موموکو

خط زن

باید نوشت ، ولو با قلم بی جوهر من

شجریان - بی بی سی 1

ربنای شجریان و واکنش های موافق و مخالف

محمدرضا شجریان

واکنش های موافق و مخالف با دعای ربنای شجریان ابعاد گسترده ای پیدا کرده است

دعای ربنای محمد رضا شجریان که سی سال میهمان خانه های ایرانی در ماه رمضان بود، دو سال است که با محدودیت پخش روبرو شده است.

چند روز پیش از آغاز ماه رمضان سال ۱۳۸۹، خبری تائید نشده حاکی از ابلاغ دستورالعملی مبنی برعدم پخش صدای ربنای شجریان، از رادیو و تلویزیون ایران بود.

اما روز یکشنبه ۲۴ مرداد (۱۵ اوت) پرویز فارسیجانی، دبیر شورای معارف سیما در گفتگو با خبرنگار ایلنا گفت که تاکنون هیچ تصمیم و دستوری، مبنی بر ممنوعیت پخش دعای ربنا با صدای شجریان ابلاغ نشده است و امکان دارد که در روزهای آینده این دعا از رسانه ملی پخش شود.

او در ادامه افزود: "سال گذشته هم دعای ربنای شجریان، تنها از یکی از شبکه ها پخش شده بود و ما در حوزه معارف سعی کرده ایم با توجه به سلیقه مخاطبان، این تنوع را حفظ کنیم. بطور مثال امسال تاکنون "دعای یا علی و یا عظیم" با صدای حسام الدین سراج و "دعای سحر" با صدای محمد اصفهانی تهیه شده تا از این رسانه پخش شود."

در همین زمینه هم مهدی دهقان نیری در گفت و گو با ایسنا گفت: "محمدرضا شجریان استاد است، اما بقیه خوانندگان هم حق دارند آثارشان شنیده شود. ما در تولید نغمات به صدا و نوع کار نگاه می کنیم و فقط از آثار خوب استفاده می کنیم".

با گذشت چند روز از ماه رمضان و پس از پخش نشدن صدای آقای شجریان از رادیو و تلویزیون ایران، طیف های موافق و مخالف واکنش های متفاوتی داشته اند.

آقای شجریان از آنجا که خود قاری قرآن بوده‌اند، ربنا را آنچنان خوب خوانده‌اند و حق مطلب را ادا کرده‌اند که دیگر نیازی به نسخه دوم نیست، پس چرا باید دنبال دیگرانی باشیم تا این قطعه دلنشین را بازخوانی کنند؟ چرا از داشته هایمان بهره نمی‌بریم؟

علیرضا افتخاری

علیرضا افتخاری، خواننده موسیقی سنتی ایرانی در یادداشتی به تاریخ 25 مرداد که در سایت خبرآنلاین منتشر شد، نوشت: " آقای شجریان از آنجا که خود قاری قرآن بوده‌اند، ربنا را آنچنان خوب خوانده‌اند و حق مطلب را ادا کرده‌اند که دیگر نیازی به نسخه دوم نیست، پس چرا باید دنبال دیگرانی باشیم تا این قطعه دلنشین را بازخوانی کنند؟ چرا از داشته هایمان بهره نمی‌بریم؟"

آقای افتخاری در ادامه نوشته است: "اگر آقای شجریان راضی به پخش این قطعه از صداوسیما نیست ـ که هست ـ می توانیم به شکلی دیگر ، روزهای رمضانی خود را با این نوای ماندگار افطار کنیم؛ امروز دیگر لوح فشرده ربنا در خانه همه مردم ایران پیدا می‌شود و آیاتی که آقای شجریان خوانده‌اند سالهاست که در تاروپود زندگی مردم ریشه دوانده است."

حسین زمان، خواننده ایرانی هم در یادداشتی در وبسایت شخصی خود در این باره نوشته است: "با وجود اینکه استاد شجریان علاقه ای به پخش آثارش از صدا و سیما نداشته و ندارد، ولی به احترام مردم و به خواسته مردم اجازه داد این ادعیه و کارهای مذهبی برای ایام ماه مبارک رمضان پخش شود".

آقای زمان در ادامه نامه اش آورده است: "تنها دلیلی که برای عدم پخش این اثر وجود دارد این است که شجریان به مردمش فکر میکرد و به دفاع از حقوق مردمش لب به سخن گشود. گناه بزرگ شجریان این بود که انتقاد کرد و به نظر می رسد، انتقاد از نظام، گناهی نابخشودنی است ".

اما از سویی دیگر به نظر می رسد که موافقان پخش نشدن ربنای شجریان، سعی دارند رادیو و تلویزیون ایران را به مقاومت در برابر موافقان پخش ربنا تشویق کنند.

غلامحسین امیری از اعضای جامعه اسلامی مهندسین درباره دعای ربنا به خبرگزاری فارس گفت: "پخش صدای افراد شهرت طلبی که اعتقادی به مردم ندارند، جفا در حق مردم است. شجریان علاوه بر حمایت از سران فتنه، با آنان نیز همراهی کرده که نمونه بارز آن سرودن آواز برای فتنه گران است."

برای بسیاری از ایرانیان دعای ربنای شجریان نماد ماه رمضان است

شاید اشاره آقای امیری به ترانه زبان آتش (تنفگت را زمین بگذار) باشد که خواندنش همزمان با وقایع انتخاباتی در ایران بود و با استقبال معترضان به نتایج انتخابات روبرو شد.

در همین زمینه حمیدرضا ترقی، از اعضای ارشد هیئت موتلفه هم به خبرگزاری فارس گفت: "پخش صدای شجریان از رسانه‌ ملی، خواست دشمنان انقلاب است. متاسفانه آقای شجریان در فتنه اخیر کارنامه موفقی از خود نشان نداد و با رفتارهای غیرمعقول خود را به جریان فتنه نزدیک کرد."

آقای ترقی در ادامه سخنانش گفت که کسانی تلاش می‌کنند صدای شجریان از رسانه ملی پخش شود، "آنها باید بدانند که ملت ایران نمی‌توانند از کسی حمایت کنند که صدای وی به طور مشترک از رسانه‌های‌ انقلابی و ضدانقلاب پخش شود."

ماجرای پخش نشدن آثار شجریان

پیش از این، آقای شجریان بارها خواستار توقف "پخش غیرقانونی" آثار خود از رادیو و تلویزیون ایران شده بود، اما آخرین شکایت او هنگامی مطرح شد که رادیو و تلویزیون ایران پس از دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران و در جریان ناآرامی های بعد از آن، اقدام به پخش برخی از ترانه های آقای شجریان، از جمله "ای ایران، ای سرای امید" کرد.

خواننده صاحب نام موسیقی ایرانی سال گذشته در نامه ای خطاب به عزت الله ضرغامی رئیس صدا و سیمای ایران، به پخش آثارش اعتراض کرده بود و این ترانه ها را متعلق به فضای سال های اول پس از انقلاب اسلامی در ایران و "بی ارتباط با شرایط کنونی" دانسته بود.

این هنرمند که ریاست شورای عالی خانه موسیقی ایران را نیز بر عهده دارد، پس از ارسال این نامه در گفت و گو با بی بی سی فارسی گفت: "در شرایطی که مردم در بهت و حیرت هستند و به گفته آقای احمدی نژاد، خس و خاشاک به حرکت در آمده اند، صدای من در صدا و سیما جایی ندارد. صدای من صدای خس و خاشاک است و همیشه هم برای خس و خاشاک خواهد بود".

پخش صدای شجریان از رسانه‌ ملی، خواست دشمنان انقلاب است. متاسفانه آقای شجریان در فتنه اخیر کارنامه موفقی از خود نشان نداد و با رفتارهای غیرمعقول خود را به جریان فتنه نزدیک کرد.

حمیدرضا ترقی

پس از این اظهار نظر بود که محمد صوفی، معاون صدای رادیو و تلویزیون ایران در واکنش به شکایت محمد رضا شجریان نسبت به پخش آثارش، عنوان کرد: "از این پس حتی در ماه رمضان هم، صدای محمدرضا شجریان از شبکه های رادیویی پخش نخواهد شد."

سابقه دعای ربنای شجریان

دعای ربنایی که محمد رضا شجریان خوانده است، برآمده از آموزش های قرآنی او در پیش پدرش است. آقای شجریان، ربنا را برای نخستین بار در تیرماه سال ۱۳۵۸ در استودیویی در رادیو ایران ضبط کرد که بعدها در آلبوم "به یاد پدر" هم اجرا و ضبط شد.

خواننده ای که حدود نیم قرن است که در فضای موسیقی سنتی ایرانی آوازش شنیده می شود، درباره چگونگی اجرای این اثر به تلویزیون بی بی سی فارسی در مستند پژواک روزگار گفت: "اوائل انقلاب از من دعوت شد که به بچه هایی که در رادیو تلویزیون بودم کمک کنم. این همکاری ادامه داشت تا وقتی که آقای (آیت الله) خمینی فتوایی مبنی بر مخدر بودن موسیقی داد. من هم تصمیم به قطع همکاری گرفتم. پیش از رفتن کاستی را که صدای خودم برای آموزش و صدای شاگردانم برای پخش بود به مسئولین دادم. اما با تعجب دیدم که چند روز بعد دعای ربنایی که من خوانده بودم بدون اجازه از من پخش شد".

دعای ربنا، تلاوت آوازی قرآن کریم است که از دستگاه "رست" یا "راست" شروع شده و به دستگاه "عجم" (شبیه ماهور) تغییر پیدا می کند.

ربنا، بیان آوازی آیاتی از سوره های آل عمران، مومنون، کهف و بقره در قرآن است.

به نظر می رسد که پخش یا عدم پخش ربنای آقای شجریان اکنون رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته است. این در حالی است که سال گذشته، حسین علی وکیل آبادی، از مسئولان سازمان میراث فرهنگی ایران از بررسی ثبت دعای ربنای شجریان در کمیته های تخصصی دفتر ثبت آثار فرهنگی، طبیعی و معنوی این نهاد خبر داده بود.

  • محسن مطلبی کربکندی

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی